Czym jest choroba Addisona?
Choroba Addisona, znana również jako hipoadrenokortycyzm, to poważne zaburzenie endokrynologiczne wynikające z niedostatecznej produkcji hormonów nadnerczowych. Jest to stosunkowo rzadka, ale bardzo groźna choroba, która bez odpowiedniego leczenia może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, a nawet śmierci psa.
Nadnercza to niewielkie gruczoły zlokalizowane w pobliżu nerek, odpowiedzialne za produkcję hormonów, takich jak kortyzol i aldosteron. Kortyzol jest niezbędny do regulacji metabolizmu, odpowiedzi na stres oraz funkcjonowania układu odpornościowego, natomiast aldosteron kontroluje gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Niedobór tych hormonów prowadzi do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu psa.
Przyczyny choroby Addisona u psów
Choroba Addisona może mieć różne przyczyny, jednak najczęściej jest wynikiem uszkodzenia nadnerczy na skutek reakcji autoimmunologicznej organizmu. W takiej sytuacji układ odpornościowy atakuje własne tkanki nadnerczy, prowadząc do ich stopniowego wyniszczenia i upośledzenia funkcji hormonalnej.
Inne potencjalne przyczyny choroby Addisona to:
- Nowotwory nadnerczy lub przysadki mózgowej
- Przewlekłe zapalenia nadnerczy
- Zakażenia bakteryjne lub wirusowe uszkadzające nadnercza
- Stosowanie leków hamujących czynność nadnerczy (np. mitotanu, stosowanego w leczeniu nadczynności nadnerczy)
- Uraz lub wrodzone wady nadnerczy
Niektóre rasy psów są bardziej predysponowane do rozwoju choroby Addisona, w tym pudle, bearded collie, west highland white terriery, nova scotia duck tolling retrievery oraz portugalskie psy wodne.
Objawy choroby Addisona
Objawy choroby Addisona mogą być niespecyficzne i rozwijać się stopniowo, co utrudnia wczesne rozpoznanie. Często są one mylone z innymi chorobami, dlatego ważne jest, aby właściciele zwracali uwagę na wszelkie niepokojące zmiany w zachowaniu psa.
Najczęstsze objawy to:
- Przewlekłe osłabienie i apatia – pies staje się mniej aktywny, unika ruchu, niechętnie uczestniczy w zabawach
- Utrata apetytu i spadek masy ciała – zwierzę odmawia jedzenia, co prowadzi do widocznego wychudzenia
- Wymioty i biegunka – mogą występować nawracająco, często bez wyraźnej przyczyny
- Odwodnienie i wzmożone pragnienie – pies pije więcej wody niż zwykle, ale jednocześnie może mieć suchą skórę i matową sierść
- Drżenia mięśni i osłabienie mięśniowe – trudności w poruszaniu się, niepewny chód
- Bradykardia (zwolniona akcja serca) – spowodowana zaburzeniami równowagi elektrolitowej, zwłaszcza obniżonym poziomem sodu i podwyższonym potasem
- Zapaści i nagłe pogorszenie stanu zdrowia – w skrajnych przypadkach dochodzi do tzw. przełomu addisonowego, czyli gwałtownego spadku ciśnienia krwi, zaburzeń pracy serca i niewydolności wielonarządowej
Diagnostyka choroby Addisona
Ze względu na niespecyficzność objawów, choroba Addisona wymaga dokładnej diagnostyki. Weterynarz przeprowadza szczegółowy wywiad oraz badanie kliniczne, a następnie zleca dodatkowe testy laboratoryjne.
Najważniejsze badania w diagnostyce choroby Addisona to:
- Morfologia i biochemia krwi – charakterystyczne zmiany to niski poziom sodu i wysoki poziom potasu, a także hipoglikemia i podwyższone stężenie mocznika
- Test stymulacji ACTH – polega na podaniu syntetycznego hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) i ocenie reakcji nadnerczy. U zdrowego psa poziom kortyzolu wzrasta, natomiast u psa z chorobą Addisona pozostaje niski
- Badanie moczu – może wykazać odwodnienie i zmniejszoną zdolność zagęszczania moczu
- USG jamy brzusznej – pozwala ocenić wielkość i strukturę nadnerczy oraz wykluczyć inne choroby narządów wewnętrznych
Leczenie choroby Addisona u psa
Choroba Addisona jest przewlekłym schorzeniem, które wymaga dożywotniego leczenia. Terapia polega na uzupełnianiu niedoborów hormonów nadnerczy poprzez podawanie leków steroidowych.
Najczęściej stosowane leki to:
- Fludrokortyzon (Florinef) – syntetyczny mineralokortykoid zastępujący aldosteron, który reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową
- Octan deoksykortykosteronu (DOCP, Zycortal) – podawany w formie zastrzyków co 3-4 tygodnie, kontroluje poziom elektrolitów
- Prednizon lub prednizolon – glikokortykosteroidy zastępujące kortyzol, podawane w małych dawkach codziennie lub w okresach stresu w wyższych dawkach
Podczas leczenia konieczne są regularne kontrole weterynaryjne, aby monitorować poziomy elektrolitów we krwi i dostosować dawkowanie leków.
Życie psa z chorobą Addisona
Właściwie leczony pies z chorobą Addisona może prowadzić normalne, szczęśliwe życie. Kluczowe jest jednak utrzymanie regularnego podawania leków, unikanie sytuacji stresowych i ścisłe monitorowanie stanu zdrowia psa.
Należy pamiętać, że psy z chorobą Addisona są bardziej wrażliwe na stres – każda operacja, podróż czy nagła zmiana w otoczeniu mogą wywołać zaostrzenie objawów lub nawet przełom addisonowy. Dlatego w sytuacjach stresowych weterynarz może zalecić tymczasowe zwiększenie dawki sterydów.
Warto wiedzieć
Choroba Addisona u psów, choć rzadka, jest poważnym schorzeniem wymagającym dożywotniego leczenia. Wczesna diagnoza oraz odpowiednia terapia pozwalają jednak na skuteczne kontrolowanie objawów i zapewnienie zwierzęciu dobrej jakości życia. Regularne wizyty u weterynarza, ścisłe przestrzeganie zaleceń dotyczących leczenia oraz świadomość zagrożeń związanych z przełomem addisonowym to kluczowe aspekty opieki nad psem z tym schorzeniem.
Dzięki odpowiedniej trosce i leczeniu psy dotknięte tą chorobą mogą cieszyć się długim i szczęśliwym życiem u boku swoich opiekunów.